BÀI GIỚI THIỆU SÁCH THÁNG 5: CUỐN SÁCH “NHẬT KÍ TRONG TÙ”
(Chủ đề: Chào mừng ngày sinh nhật Bác)
Kính thưa các thầy cô giáo và các bạn học sinh thân mến!
Đã là người Việt Nam – không ai là người không biết đến vị cha già dân tộc, người đã khai sáng ra dân tộc Việt Nam. Đó là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. Người anh hùng dân tộc. Trong con đường hoạt động cách mạng của mình từ khi đất nước còn đang chím đắm trong bầu trời nô lệ, cho đến lúc người ra đi tìm đường cứu nước, suốt ba mươi năm buôn ba ở nước ngoài. Trên con đường hoạt động cách mạng người đã gặp muôn vàn những khó khăn, chông gai, nguy hiểm. Mặc dù trong hoàn cảnh nào thì người cũng có một tinh thần thép, một sự lạc quan mạnh mẽ để vượt qua.
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của người, người vừa là một chiến sĩ cộng sản, vừa là một nhà văn, nhà thơ, một nhà văn hóa lớn của dân tộc ta và thế giới.
Chính vì vậy hôm nay tôi xin được giới thiệu một cuốn sách - cuốn sách này đã trở thành một trong những tác phẩm bất hủ - cũng là một trong những văn kiện lịch sử trọng đại trong cuộc đời hoạt động của Chủ Tịch Hồ Chí Minh. Đó là cuốn “ Ngục trung nhật ký hay còn gọi là Nhật ký trong tù” được bác viết khi bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam.
Cuốn sách có khổ 14,5x20,5 cm tại công ty cổ phần in Sao Việt. Nhật ký trong tù ( Hán Việt Ngục trung nhật kí ). Đây là một tác phẩm văn học gồm 133 bài thơ bằng chữ Hán của Chủ tịch Hồ Chí Minh viết từ ngày 29 tháng 8 năm 1942 đến ngày 10 tháng 9 năm 1943.
Trong viện bảo tàng cách mạng Việt Nam, tại Phòng mặt trận thống nhất dân tộc phản đế và Mặt trận Việt Minh, có một cuốn sổ tay, bìa xanh đã bạc màu. Trang đầu của cuốn sổ ghi bốn chữ Ngục trung nhật kí kèm theo bốn câu thơ và một hình vẽ hai nắm tay bị xích:
“ Ngâm thơ ta vốn không ham
Những vì trong ngục biết làm chi đây
Ngày dài ngâm ngợi cho khuây
Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do”
Phần ruột gồm 47 trang ghi hơn một trăm bài thơ và 14 trang ghi một số mục nhỏ có tính chất thời sự. Toàn bộ cuốn sổ đều viết bằng chữ Hán
‘”Nhật ký trong tù” lên án chế độ nhà tù hà khắc của chính quyền quốc dân Đảng, thể hiện tinh thần lạc quan cách mạng và tình cảm nhân đạo cao đẹp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Tập thơ được đánh giá là một văn kiện lịch sử quan trọng, một tác phẩm xuất sắc, có tác dụng giáo dục sâu sắc phẩm chất và đạo đức cho nhiều thế hệ:
Kính thưa quý thầy cô giáo cùng các bạn học sinh:
Với thực tế và hoàn cảnh lúc người bị bắt giam, cuốn nhật ký như một minh chứng cho một xã hội, nhà tù hà khắc và bất công, vô nhân đạo. Giá trị của tập thơ này là rất lớn.
Thứ nhất: là giá trị nội dung
Vạch trần, lên án bản chất xấu xa, vô nhân đạo của nhà tù. Ngay từ đầu người đã viết.
“ Túc vinh mà để ta mang nhục
Cố ý dằng dai, chậm bước mình
Bịa chuyện tình nghi là gián điệp
Cho người vô cớ mất thanh danh”
Trong chốn lao tù, còn biết bao cảnh tượng mà người tù phải chịu đựng, hết người tù này lại đến những người khác cứ luân phiên nhau ra vào:
Nhưng đối với người đã quá quen cảnh tượng này. Người đã viết lên bài thơ: Vào nhà ngục huyện tĩnh tây.
“ Trong lao tù cũ đón tù mới
Trên trời mây tạnh đuổi mây mưa
Tạnh, mưa, mây nổi bay đi hết,
Còn lại trong tù khách tự do”
Trong quá trình bị giam cầm như vậy. Bác bị giải lui giải tới gần ba mươi nhà lao, gặp muôn vàn khó khăn, những người vẫn có một tinh thần lạc quan yêu đời, làm chủ mọi hoàn cảnh. Người tù bị gông cùm, xiềng xích nhứng vẫn lạc quan yêu đời;
“ Hôm nay xiềng sắt thay dây trói
Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung
Tuy bị tình nghi là gián điệp
Mà như khanh tướng, vẻ ung dung”
( Đi Nam Ninh)
Đặc biệt trong thơ của Bác nói chung và trong tập “ Nhật ký trong tù” nói riêng. Tình yêu thiên nhiên đối với Bác là vô tận đặc biệt lá ánh trăng. Bác bao giờ cũng coi ánh trăng là người bạn tri ân tri kỉ. Người có thể giao hòa cùng với thiên nhiên, thể hiện một tinh thần lạc quan yêu đời, sự ung dung tự tại:
Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe của ngắm nhà thơ
(Vọng Nguyệt)
Bên cạnh đó Bác cũng luôn luôn tự rèn luyện cho mình một tinh thần thép, phi thường , một ý chí sắt đá của một người chiến sĩ cách mạng.
Trên con đường chuyển lao, nghe âm thanh của tiếng chày giã gạo người đã viết:
Gạo đem vào giã bao đau đớn
Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
Sống ở trên đời người cũng vậy
Gian nan rèn luyện mới thành công.
( Nghe tiếng giã gạo)
Kính thứa quý thầy cô giáo cùng các bạn học sinh thân mến!
“Ngục trung nhật kí” đúng là một tập thơ của một người chiến sĩ cộng sản vĩ đại, hơn nửa thế kí không ngừng phấn đấu cho lý tưởng cộng sản chủ nghĩa , cho Tổ quốc, cho loài người. Từ những bài thơ rất hiện thực về đời sống trong lao tù, dưới chế độ Tưởng Giới Thạch tàn bạo và mục nát, toát ra một phong thái ung dung, một khí phách anh hùng, một ý chí sắt đá, một tinh thần lạc quan cách mạng không gì lay chuyển nổi.
“Ngục trung nhật kí” không những là một văn kiện lịch sử vô giá mà còn là một tác phẩm văn học lớn, có tác dụng giáo dục sâu sắc phẩm chất, đạo đức cách mạng cho tất cả chúng ta ngày nay.
Bài giới thiệu sách hôm nay đến đây là hết.
Xin chân thành cám ơn quý thầy cô và các bạn đã lắng nghe!
